W dniu 2 sierpnia br. obchodziliśmy kolejny Dzień Pamięci o Zagładzie Sinti i Roma. Siedemdziesiąt lat temu władze obozu KL Auschwitz-Birkenau dokonały likwidacji obozu rodzinnego Cyganów w Brzezince. Tragicznej nocy z drugiego na trzeciego sierpnia 1944 r. życie straciło około 3 tysiące romskich więźniów w tym dzieci, kobiet i mężczyzn. Byli to ostatni romscy więźniowie Auschwitz.

Po dojściu do władzy w Niemczech narodowych socjalistów ludność romska podobnie jak żydowska stała się przedmiotem polityki rasowej. W Ustawach Norymberskich z września 1935 r., stwierdzono ich obcość rasową, zostali tym samym pozbawieni praw obywateli Rzeszy. Po wybuchu wojny władze zdecydowały o usunięciu Romów z terenu Niemiec. W tym celu zarządzono ich przesiedlenia do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie byli umieszczani w gettach i obozach razem z Żydami. Heinrich Himmler 16 grudnia 1942 r. wydał rozkaz o deportacji Romów przebywających jeszcze w Niemczech, Austrii, Protektoracie Czech i Moraw oraz na terenach okupowanych. Romowie objęci tym rozkazem trafili do tak zwanego rodzinnego obozu cygańskiego Zigeunerfamilienlager, utworzonego na terenie obozu Auschwitz II w Birkenau.

Liczba osadzonych Romów w KL Auschwitz jest szacowana na 23 tyś. osób, z których około 21 tyś. straciła tu życie, głównie na skutek chorób, głodu oraz w komorach gazowych. W okresie drugiej wojny światowej zamordowano od 300 do 600 tysięcy Romów, co stanowiło od 30 do 60% przedwojennej populacji w Europie.

W tegorocznych uroczystościach na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau brali udział obok byłych więźniów, przedstawicieli organizacji romskich, polskiego rządu, korpusu dyplomatycznego, społeczności żydowskiej, dyrekcji i pracowników Państwowego Muzeum Auschwitz- Birkenau oraz władz regionalnych i lokalnych również przedstawiciele naszej Fundacji. Uroczystości zostały objęte honorowym patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. W liście skierowanym do uczestników Prezydent Komorowski zwrócił uwagę na obowiązek pamięci o ofiarach Porajmos oraz przeciwstawianiu się wszelkim formom wrogości wobec Romów i innych mniejszości etnicznych oraz przejawom rasizmu i ksenofobii.